"Chelsea Quinn Yarbro, „Mroczne klejnoty”

Konrad Staszewski
17 lut 2015
3 minut(y) czytania

Wampir, szaleńcy i polityka

Siedmiogrodzianin i Król Polski Stefan Batory otrzymuje alarmujący anonimowy list od ruskiego bojara. Autor opisuje w nim niepokojące zachowanie Iwana Groźnego, które zagraża sytuacji politycznej Rusi i może rzutować na jej politykę zagraniczną wobec ościennych krajów, w tym Królestwa Polskiego. Król wysyła na dwór carski poselstwo ze swoim zaufanym człowiekiem i ziomkiem, Ferencem Rakoczym, na czele. Nie zważa na protesty grupy jezuitów, w szczególności ojca Pognera, i nakazuje stronnictwom wzajemną pomoc. Rakoczy ma się dowiedzieć, czy pogłoski o postępującym szaleństwie Iwana Groźnego nie są przesadzone, i wykorzystać swoją wiedzę z zakresu medycyny oraz alchemii, aby poprawić jego stan. Po przybyciu na dwór, Rakoczy zostaje wplątany w sieć intryg najpotężniejszych rodów ruskich, które wykorzystują osłabienie cara i zamierzają przejąć władzę. Hrabia musi wykazać się nie tylko sprytem i odwagą, ale także mistrzowską dyplomacją. Ma przeciwko sobie nie tylko Szujskich, Romanowów, zmienne stany psychiczne Iwana Groźnego, a później jego następcy Fiodora I, ale także jezuitę Pognera. Jego sytuacji nie polepsza ani to, że jest obcokrajowcem, ani miłość do krewnej Szujskich, Kseni Jewgienijewnej. Najmniej przydatny jest zaś fakt, iż jest wampirem. Na szczęście w walce o życie, miłość i honor poselstwa oraz króla nie jest osamotniony.

„Mroczne klejnoty” są ósmym tomem cyklu opowiadającego o przygodach hrabiego-wampira Saint-Germain (w Polsce wydanym jako czwarty) i w pewnym sensie podróżnika w czasie, ponieważ wspólną wszystkich części jest postać głównego bohatera, ale fabuła każdego z tomów rozgrywa się w innej epoce.

Autorką tego ciekawego pomysłu jest jedna z najpopularniejszych pisarek powieści wampirycznych i była przewodnicząca Horror Writers Association, pani Chelsea Quinn Yarbro. Nie należy się dziwić wysokiej pozycji pisarki w świecie grozy: moim zdaniem jej powieści są nieporównywalne z innymi. Charakteryzują się interesującą fabułą i wiernie odwzorowanymi epokami.

Poprzednie tomy o hrabim, wydane przez Dom Wydawniczy REBIS, przeczytałem prawie jednym tchem i nie inaczej było z najnowszym. Współczesne historie o wampirach nie dorównują tym autorstwa Yarbro. Jej książki przeznaczone są dla czytelników o wysublimowanym smaku, szukających czegoś więcej niż taniego romansu dla nastolatków. Takim właśnie dziełem są „Mroczne klejnoty”. Odnajdziemy tu przede wszystkim bardzo dobrze odmalowane tło historyczne Polski i Rusi XVI wieku. Większość bohaterów powieści miała swoje pierwowzory w rzeczywistości: nie tylko Iwan Groźny, Fiodor I, Stefan Batory i Borys Godunow istnieli naprawdę. Yarbro, kreując bohatera pierwszoplanowego, także sięgnęła do podręczników. Historyczny Franciszek I Rakoczy był szlachcicem Węgierskim, elekcyjnym księciem Siedmiogrodu i ojcem bohatera narodowego Węgier, Franciszka II Rakoczego. Jednocześnie pisarka przyznaje się do dokonania pewnych przekształceń, na przykład zmienia wiek Wasyla Szujskiego i wprowadza poselstwo jezuitów. To drugie wcale jednak nie musi być sprzeczne z rzeczywistością, ponieważ Batory często wysyłał jezuitów na Ruś i otaczał ich szczególną opieką.

Dobrze ukazane zostało również tło religijne – w powieści znajdziemy odnośniki do zagrożenia mongolskiego i tatarskiego oraz heroiczną walkę o utrzymanie wpływów chrześcijaństwa i prawosławia. W środku tego galimatiasu znajduje się targany emocjami i obawiający się zdemaskowania wampir. Głównym bohaterem powieści jest bowiem właśnie on – hrabia Rakoczy, krwiopijca, który nie potrafi zmieniać się w nietoperza ani w inne stworzenie (nad czym zresztą ubolewa). I chociaż śmierć się go nie ima, posiada wiele prawdziwie ludzkich cech: kocha, cierpi, boi się i odczuwa ból jak każdy śmiertelnik.

„Mroczne klejnoty” tak samo, jak i poprzednie tomy cyklu o hrabim Saint-Germain, nie są typowym horrorem. Znajdziemy w nich tylko wzmianki, które sugerują czytelnikom, że Rakoczy jest wampirem, a on sam zaledwie wspomina o swoim trzytysiącletnim życiu. Krwawych scen w książce także jest jakby na lekarstwo.

Powieść jest ciekawa, świetnie ilustruje historyczne czasy. Można się z niej wiele nauczyć, choć należy pamiętać, że nie wszystkie zawarte w niej fakty muszą być autentyczne. Niekonwencjonalne, ale jakże przez to wartościowe „Mroczne klejnoty” polecam każdemu, kto lubi poznawać nasze dzieje u boku autora-przewodnika. Książkę przeczytałem z prawdziwą przyjemnością.

Książkę można kupić m. in. TUTAJ.